ملاک ‌های انتخاب همسر

ازدواج یکی از امور مهم و سرنوشت‌ساز زندگی هر فرد است. افراد با انتخاب همسر، یک شریک دائمی در همه امور زندگی برای خود انتخاب می‌کنند. به همان اندازه که فواید انتخاب درست زیاد است، خسارت‌های انتخاب عجولانه نیز فراوان است. بنابراین باید در این امر مهم هوشیار بود و به ملاک ‌های انتخاب همسر توجه داشت.

در این انتخاب باید به معیارهایی توجه داشت. این معیارها شامل ایمان، اخلاق، خانواده، سلامت جسمی و روحی، تناسب فرهنگی، تناسب سنی، تناسب تحصیلی، تناسب اقتصادی، تناسب جسمی و جنسی، تناسب زیبایی و… هستند.

در این مقاله بعضی از این معیارها و درجه اهمیت آن‌ها از دیدگاه روانشناسی بررسی می‌شوند.

بلوغ‌های لازم در انتخاب درست همسر

بسیاری از دختران و پسران فکر می‌کنند که تنها بلوغ لازم برای ازدواج، بلوغ جنسی است، اما باید توجه داشت که برای یک ازدواج موفق توجه به بلوغ‌های شش گانه و در نظر داشتن آن‌ها در ملاک های انتخاب همسر ضروری است. در ادامه به تعریف این بلوغ‌ها اشاره خواهد شد.

• بلوغ اجتماعی

فرد باید به توانایی ایجاد و مدیریت خانواده و همچنین توانایی ایجاد ارتباطات کاری، اقتصادی و عاطفی رسیده باشد و در جمع خانواده و دوستان مؤثر باشد.

• بلوغ اقتصادی

این بلوغ زمانی اتفاق می‌افتد که فرد از نظر اقتصادی و تأمین مخارج زندگی مستقل شده باشد و بتواند به خود تکیه کند. در این شرایط بلوغ اقتصادی لازم را برای ازدواج دارد.

• بلوغ روانی

این بلوغ که از پیش نیازهای ازدواج است به رشد اخلاقی و معنوی فرد مربوط است. شخصی که به بلوغ روانی رسیده است توانایی اداره کردن یک زندگی را دارد و از لحاظ روحی به پدر و مادر یا شخص دیگری تکیه ندارد. این شخص به دیدگاه دیگران احترام می‌گذارد و خود را برتر از دیگران نمی‌داند و عادت‌های ناهنجار خود را کنار گذاشته است.

• بلوغ عاطفی

در این بلوغ فرد توانایی شناسایی و مدیریت هیجانات خود را دارد و همچنین می‌تواند احساسات دیگران را درک کند. کسی که به بلوغ عاطفی رسیده است، می‌تواند احساسات مثبت و منفی خود را در زمان مناسب و در قالب مناسب بیان کند و دارای یک هوش هیجانی در حد بهینه است.

• بلوغ اخلاقی

هنگامی که فردی به بلوغ اخلاقی می‌رسد، رفتارهای منصفانه‌ای از خود نشان می‌دهد و به اصول اخلاقی مانند صداقت، گذشت و یکرنگی پایبند است. فردی که به بلوغ اخلاقی رسیده به پیامد درازمدت کارهای خود توجه دارد و می‌تواند عواقب رفتار  خود را پیش‌بینی کند و به پاداش‌های فوری توجه نکند همچنین این فرد توانایی کنترل رفتار خود (خودکنترلی) را دارد و می‌تواند با دیگران همدلی کند و خود را جای آن‌ها بگذارد.

• بلوغ جسمی و جنسی

منظور از بلوغ جنسی این است که تغییرات فیزیولوژیک و به دنبال آن رفتاری تحت تأثیر هورمون‌های جنسی در خانم‌ها و آقایان ایجاد شده باشد و هویت جنسی شکل گرفته باشد.

علاوه‌بر تغییرات گفته شده، فرد باید آمادگی برقراری رابطه جنسی را داشته باشد، بتواند از رابطه جنسی لذت ببرد و پاسخ‌گوی نیازهای جنسی همسرش باشد. با وجود این شرایط می‌توان اطمینان پیدا کرد که زندگی مشترک دارای سلامت جنسی است.

بعضی از معیارهای انتخاب همسر

• نقش تفاوت سنی در انتخاب همسر

از نظر روانشناسی بهترین فاصله سنی برای ازدواج ۳ تا ۷ سال است اما در مواردی که دو نفر به تفاهم رسیده‌اند هم سن بودن و یا اینکه دختر تا دو سال بزرگتر باشد ایرادی ندارد. بعضی روانشناسان با بزرگ بودن دختر موافق نیستند زیرا معتقدند که در آینده مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

• نقش شکل ظاهری در انتخاب همسر

شکل ظاهری نباید جزء اولویت‌های اول باشد اما به طور کلی زوجین باید از قیافه هم خوششان بیاید و از نظر فیزیکی به یکدیگر جذب شوند. همچنین معیارهای هر فرد در مورد ظاهر باید به شکل ظاهری خودش نزدیک باشد. در بعضی موارد افراد با اصل قرار دادن این معیار و رد کردن بسیاری از گزینه‌ها، ازدواج خود را به تأخیر انداخته‌اند به همین دلیل این معیار نباید جزء معیارهای اصلی باشد.

• نقش اخلاق و رفتار در انتخاب همسر

یکی از مهم‌ترین ملاک‌های انتخاب همسر اخلاق و رفتار است. معیارهای دیگر مانند ظاهر و مادیات به مرور زمان کمرنگ می‌شوند، اما اخلاق و رفتار در همه مراحل زندگی مشترک به صورت مستقیم اثرگذار است و باعث محکم شدن رابطه و ایجاد آرامش و عشق بین زوجین می‌شود. دیدن خصوصیات مثبت اخلاقی باعث دل بستن می‌شود. از نمونه اخلاقیات مهم می‌توان به توانایی صبر در برابر مشکلات اشاره کرد.

 سخنان و رفتار افراد نشان دهنده اخلاق آنهاست و مشاوره‌های قبل از ازدواج در اخلاق شناسی مؤثر است.

• نقش دین‌داری در انتخاب همسر

داشتن دین مشترک در انتخاب همسر از اهمیت بالایی برخوردار است. نزدیک بودن اعتقادات دینی باعث ایجاد درک متقابل می‌شود و زندگی را راحت‌تر می‌کند. اصول دینی مشترک که دو نفر به آن اعتقاد دارند از انجام کارهای ناشایست جلوگیری می‌کند و یکی نبودن اعتقادات دینی باعث به وجود آمدن مشکل در تربیت فرزند خواهد شد.

• نقش سلامت جسمانی در انتخاب همسر

قطعاً برای همه افراد مهم است که با کسی ازدواج کنند که از نظر جسمی و روحی سالم باشد. با انجام آزمایش‌های مختلف، صحبت و تحقیق می‌توان به سلامت طرف مقابل پی برد. البته گاهی افراد به خاطر احساسی که بینشان است از این گزینه چشم پوشی می‌کنند.

• نقش سلامت روانی در انتخاب همسر

شاید بتوان با فردی که در وضعیت سلامت جسمانی خوبی قرار ندارد ازدواج کرد اما در مورد سلامت روانی نمی‌توان این گونه تصمیم گرفت و می‌توان گفت سلامت روانی از معیارهای مهم انتخاب همسر است و در صورت وجود مشکل فرد باید ابتدا درمان شود و سپس ازدواج کند. با کمک تحقیقات در محل کار و زندگی، جلسات مشاوره پیش از ازدواج و تست‌های روانشناسی می‌توان به سلامت روانی طرف مقابل پی برد.

• وضعیت اقتصادی و نقش آن در انتخاب همسر

از ملاک های انتخاب همسر نگاه منطقی به وضعیت اقتصادی است، نه به این معنی که توقع بالایی داشت بلکه به گونه‌ای که بعداً موجب ناسازگاری نشود. بهتر است که برای ازدواج، افراد در یک سطح اقتصادی باشند و دختر تفاوت زیادی را احساس نکند.

• نقش شخصیت

شخصیت یکی از معیارهای اصلی انتخاب همسر است و فرد انتخابی باید ثبات شخصیتی داشته باشد.

• نقش فرهنگ

برای ازدواج، افراد باید فرهنگ نزدیک به هم داشته باشند و تناسب فرهنگی طرفین بسیار مهم است. فرهنگ شامل آداب و رسوم زیادی مانند مذهب، زبان و گویش، سبک زندگی، آداب ازدواج، آداب مهمانی، میزان تمایل جنسی و… است.

• سبک تربیتی و خانواده

این که فرد مورد نظر در چه شرایطی تربیت شده است از معیارهای اصلی است و تأثیر مستقیمی بر زندگی مشترک دارد. و بهتر است هر دو خانواده از لحاظ روحی، اخلاقی و عقلی تناسب داشته باشند.

• پاکدامن بودن

بر اساس تجربه، افرادی که قبل از ازدواج پاکدامن بوده‌اند، بعد از ازدواج وفادار هستند. همچنین از نظر شرعی باید به این نکته توجه داشت.

• توانایی در باروری

به کمک علم پزشکی می‌توان از بارور بودن طرف مقابل اطمینان حاصل کرد. البته در مواردی دیده شده که با علم به اینکه یکی از زوجین توانایی باروری ندارد، ازدواج صورت گرفته است.

• تحصیلات

بهتر است که زوجین از نظر تحصیلی متناسب باشند.

از بین ملاک‌های گفته شده برخی اصلی و برخی فرعی هستند. معیارهایی مانند تدین و ایمان (اعتقادات مذهبی)، اخلاق، اصالت خانوادگی و عقل در دسته ملاک‌های اصلی قرار می‌گیرند. نقش ملاک‌ های انتخاب همسر اصلی در ازدواج مانند نقش پی در ساختمان است. هیچ خانه‌ای بدون پی و شالوده دوام نخواهد داشت.

معیارهایی مانند زیبایی، سلامت جسمانی (بعضی بیماری‌ها مشکل‌ساز نیستند)، تحصیلات، همتایی و کفو در دسته ملاک‌های فرعی انتخاب همسر قرار می‌گیرند. این ملاک‌ها بسیار مهم‌اند اما درجه اهمیت آن‌ها از ملاک‌های اصلی کمتر است و نقش آن‌ها مانند نقش دیوارهای ساختمان است که بر روی پی قرار می‌گیرند.

باید توجه داشت که در امر ازدواج همتایی و تناسب زوجین از اهمیت بالایی برخوردار است. هرچه قدر که تناسب و هماهنگی بیشتر باشد در آینده تفاهم بیشتری وجود دارد. بسیاری از اختلافات به علت ناهماهنگی زوجین صورت می‌گیرد.

ملاک‌های اشتباه در انتخاب همسر

• زیبایی

همه انسان‌ها به زیبایی جذب می‌شوند اما باید مواظب بود که نقش زیبایی در انتخاب همسر بیش از حد معقول نباشد. باید توجه داشت که قبل از زیبایی اولویت با چه چیزهایی است. پرسیدن این سوال که فرد مقابل اگر زیبا نبود چه ویژگی‌های مثبت جذب کننده‌ای داشت؟ می‌تواند کمک کننده باشد.

• موقعیت اجتماعی

عناوین و موقعیت‌های چشمگیر ممکن است باعث چشم پوشی از دیگر معیارهای اصلی شود. در این صورت فرد با موقعیت طرف مقابل ازدواج می‌کند، در صورتی که زیر یک سقف قرار است با خود شخص زندگی کند. پرسیدن این سؤال که آیا غیر از موقعیت چه چیزهایی در این فرد جاذبه ایجاد می‌کند؟ می‌تواند کمک کننده باشد.

• عشق بی اندازه

عشق به تنهایی برای ازدواج کافی نیست. ازدواج از روی عشق ممکن است جدایی از روی نفرت را به دنبال داشته باشد. یکی از خطرناک‌ترین انتخاب‌ها، انتخاب در حالت عاشق پیشگی است. در این زمان همه چیز تحت تأثیر احساسات و هیجانات است.

اگر فرد عاشق است بهتر است مدتی صبر کند تا این هیجانات فروکش کند و بعدا در مورد ازدواج تصمیم بگیرد.

• احساس تنهایی

گاهی در دوران مجردی، تنهایی‌ها غیرقابل تحمل می‌شود و افراد را در معرض انتخاب اشتباه قرار می‌دهد. بهتر است این تنهایی‌ها را با دوستان و آشنایان پر کرد و در زمان مناسب تصمیم به ازدواج گرفت.

• عجله

گرفتن تصمیم عجولانه به دلایل مختلف مانند اینکه فرد فرزند بزرگ‌تر خانواده است و ازدواج فرزند کوچک‌تر در گرو ازدواج اوست، بالا رفتن سن، آرزوی پدربزرگ و مادربزرگ و… ممکن است منجر به گرفتن تصمیم اشتباه شود.

• شناخت ناقص

شناختی که فقط در فضای مجازی یا به صورت تلفنی صورت بگیرد و یا محدود به رفتن به یک کافی شاپ در آخر هفته‌ها شود، ناقص است برای ازدواج باید همه ابعاد زندگی طرف مقابل را شناخت.

• بحران روحی

اگر تحت تأثیر رابطه عاطفی قبلی و یا بحران‌های روحی دیگر مانند از دست دادن عزیز، از دست دادن شغل و… دست به انتخاب همدم زده شود، امکان خطا بسیار بالا می‌رود.

• چشم و هم‌چشمی

برای کم کردن روی اطرافیان و به خاطر مقایسه‌ها نباید تصمیم به ازدواج گرفت، به این دلیل که چشم به روی واقعیت‌ها بسته می‌شود.

قبلاً گفته شد که ازدواج مهم‌ترین تصمیم زندگی افراد است و بهتر است قبل از انتخاب در این زمینه مطالعه کرد و حتی در کلاس‌های آمادگی پیش از ازدواج شرکت کرد. در این زمینه بهانه‌هایی مانند کمبود وقت و … پذیرفتنی نیست زیرا بسیاری از این دوره‌ها و کلاس‌ها به صورت مجازی ارائه شده‌اند و مناسب افرادی هستند که وقت و هزینه رفت و آمد به این کلاس‌ها را ندارند. هرچه آگاهی افراد در این زمینه بالاتر رود احتمال انتخاب اشتباه پایین‌تر می‌آید.

در این راستا و در جهت توسعه آموزش مجازی به منظور صرفه‌جویی در وقت و هزینه، اپلیکیشن استاد اپ آموزش‌هایی را در این زمینه، ارائه داده‌ است. این اپلیکیشن کاربردی قابل دانلود در سایت استاد اپ، کافه بازار و گوگل پلی است.

 پس از نصب استاد اپ بر روی تلفن همراه هوشمند و با خرید یک اشتراک ماهیانه به مبلغ ۲۹ هزار تومان، می‌توان از کلیه آموزش‌های آنلاین استفاده کرد. فیلم‌های آموزشی به صورت آنلاین قابل مشاهده هستند و امکان دانلود کردن آن‌ها وجود ندارد و هر ماه با پرداخت همین مبلغ می‌توان به صورت مجدد از آموزش‌ها استفاده کرد.

قبل از خرید اشتراک این امکان وجود دارد که آموزش‌های رایگان برای نمونه استفاده شود.

آموزش‌های مربوط به ازدواج در این اپلیکیشن متعلق به مؤسسه «توسعه زندگی ایرانیان» است. این موسسه به شماره ثبت ۳۹۷۵، با هدف ارتقاء سلامت روانی و اجتماعی و کیفیت زندگی گروه‌های مختلف، این خدمات و آموزش‌های پیشگیرانه را ارائه داده است.

ویدئوهای آموزشی در زمینه انتخاب همسر، ازدواج و تصمیم به ازدواج، مهریه، تعهد، تفاهم، خواستگاری، آشنایی قبل ازدواج، چگونگی آشنایی، محدودیت‌ها، نشانه‌ها و هشدارهای ازدواج است.

با دیدن این آموزش‌ها، ملاک های انتخاب همسر افراد واضح و روشن خواهد شد.