رابیندرانات تاگور (Rabindranath Tagore) (۱۸۶۱-۱۹۴۱) عمر پرباری داشته که در طى آن در زمینه ‏هاى گوناگون فرهنگى، سوای شاعرى، کارنامه‌ی بلند و درخشانى پدید آورده‏ است، که حتا با یک نگاه زودگذر به آن هم می‌ى‏شود این را فهمید: بیش از سى نمایش‏نامه و صد داستان بلند و کوتاه دارد، با بیست مجموعه‌ مقاله در این زمینه‏‌ها: دستور زبان، عروض، تاریخ، علم، مسائل اجتماعى و سیاسى، فلسفه و دین و یادداشت‏هاى روزانه‌ی بسیار، نامه‏هاى بى‏شمار، سفرنامه‏ها، کتاب‏هاى درسى براى کودکان و خیلى چیزهاى دیگر. فیلسوف و نقاش و موسیقى‏دان بوده: پرده‏ها کشیده و دو هزار ترانه و سرود ساخته؛ در کار آموزش شوق و شور بسیار داشته؛ دانشگاه ویشوَه بهارَتى را بنیاد گذاشته؛ مستقیم و نامستقیم در سیاست هند نقش چشمگیری داشته، گِرد عالم گشته و شادى و همدلی را بشارت داده است. از رهگذر آثار و کارهایش هند در آن ایام نامور شده بود؛ روی‌هم‌رفته چنان شخصیت چشمگیرى داشته که مهاتما گاندى می‌گوید در‌این‌باره بارها اندیشیده و به این نتیجه رسیده که برجسته‏‌ترین چیزى که در تاگور هست همان شخصیت اوست. اما، با همه‌ی این‏ها، نمی‌دانم چرا بیشتر ما فکرمی‌کنیم تاگور فقط شاعر است؟ شاید براى این باشد که هرچه جز شاعرى اوست همه تجلى همان شاعرى اوست.
اما از شاعریش، همین بس که هزار شعر مشهور دارد. از یک چنین عظمتى سخن‌گفتن، بحرى در کوزه‏‌یى ریختن یا از تنگناى روزنى به جهانى حیرت‏انگیز نگاه‌کردن است. راستى چه‌طور مى‏شود از ارزش مردى گفت که در هنرش آسودگى و آرامش و آگاهى براى جهانى آورده که بوى باروت و خون مى‏داده؛ و او چراغ‏دلانه در جهانى زیسته که ظلمت دو جنگ جهانیش آبروى انسانیت را به ریمِ وهن و نکبت آلوده‏ است، جهانى پر از «هذیان نفرت»، چنان که تاگور مى‏گوید. تاگور در ۱۹۴۱ درمى‏گذرد، یعنى در هنگامه‌ی جنگ جهانى دوم. او جنگ را یک رابطه‌ی انسانى مى‏بیند نه یک رابطه‌ی سیاسى صِرف؛ و آن را نشانِ نقص و ناپروردگى انسان‏ها و دور‌بودن‏شان از کمال انسانى مى‏داند. اما در چنین هنگامه‌ی آتش و آسیب و نومیدى، خاصه در هند آن‌زمان، او هنوز امیدوار است که انسان بتواند خودِ راستین و جهانِ حقیقى خود را دریابد و بشناسد. شاید به همین دلیل است که مهاتما گاندى او را «نگهبان شرق» نامیده؛ و چینى‏ها او را «خورشیدى با توان تندر» خوانده‏اند.
تاگور، شاعر بنگالی، عارف است، عارفى عمیقاً انسان‏گرا و عاشق زیبایى و حقیقت؛ فرزانه است؛ فرزانه‏یى خلاصه‌ی تمامى فرهنگ‏هاى جهان. در واقع او آبگینگىِ تمام حرکت‏هاى تفکر شرق و غرب در هند؛ و شاید هم بیرون از هند است. هم از تجربه‏هاى غربى بهره‏ها گرفته و هم از سرچشمه‏هاى شرقى که در هند بوده‏ نوشیده‏ است.
…
رابیندرانات تاگور در سال ۱۸۹۹ کتابی به اسم کَنِکا منتشر کرد. در ۱۹۱۶ که به ژاپن می‌رفت، بخشی از آن را به انگلیسی ترجمه کرد و شعرهای دیگری نیز به آن اضافه کرد و با اسم‌های مرغان آواره منتشر کرد.تاثیر ترانه‌های کوتاه ژاپنی بخصوص هایکو- که تاگور آن را شعر تصویری می‌نامد- در آنها پیداست.

(ع.پاشایی، یادداشت مترجم، از کتاب‌های مرغان آواره و گیتانجلی)